Nieuwe, verscherpte regels over marktmisbruik

Nieuwe, verscherpte regels over marktmisbruik worden van kracht op 3 juli aanstaande.

Vanaf 3 juli 2016 vervallen de nationale marktmisbruikregels en wordt de nieuwe Europese Verordening marktmisbruik (MAR) van kracht. De nieuwe verordening blijft grotendeels in lijn met de oude regels, maar op onderdelen zijn de nieuwe regels een aanscherping en verzwaring. De MAR moet de marktintegriteit verbeteren en betere bescherming bieden aan de belegger.

Aan vernieuwing toe
Onder invloed van de financiële crisis is de financiële markt erg veranderd. Ook zijn er nieuwe vormen van handelsplatformen gekomen, evenals nieuwe (geautomatiseerde) handelstechnieken. Daardoor zijn sommige regels aan vernieuwing toe. Op 3 juli 2016 gaat daarom de nieuwe Europese Verordening marktmisbruik in en vervallen de nationale regels.

De MAR kent een rechtstreekse werking en geldt voor alle Europese lidstaten, dus ook voor Nederland. Uniforme toepassing van regelgeving binnen Europa is hierdoor beter gewaarborgd.

Wijzigingen
Marktmisbruik gaat over handel met voorwetenschap en manipulatie van koersen van financiële instrumenten, zoals aandelen. Marktmisbruik is verboden en dat verandert niet. Wel veranderen de regels op een aantal punten met betrekking tot:

• meldplicht marktmisbruik
• openbaarmaking van koersgevoelige informatie en uitstel daarvan
• insiderlijsten
• marktpeilingen
• meldplicht van transacties door leidinggevenden

Meldplicht
Wie moet melden? Vanaf 3 juli 2016 moeten marktexploitanten van gereglementeerde markten (zoals Euronext) en beleggingsondernemingen die een handelsplatform exploiteren (zoals TOM MTF: The Order Machine Multilateral Trading Facility) hun systemen op orde hebben. Zo moeten zij ervoor zorgen dat marktmisbruik wordt voorkomen en opgespoord. Deze partijen moeten zo snel mogelijk (‘onverwijld’) een melding doen van een (voorgenomen) verboden handeling. Een redelijk vermoeden van (poging tot) marktmisbruik is al voldoende.

Aan wie melden? De melding moet aan de AFM worden gedaan. Deze ‘Suspicious Transaction and Order Reporting’, kortweg STOR, heette eerst een STR, Suspicious Transaction Report. Het toegevoegde woord ‘Order’ maakt duidelijk dat ook het inleggen van orders of juist het intrekken of wijzigen van orders al kan vallen onder marktmisbruik.

Verplichte opleiding medewerkers Vanaf 3 juli is er een verplichting om medewerkers goed op te leiden om (pogingen tot) verdachte transacties te ontdekken en een goede STOR te kunnen opstellen.
Als een medewerker een (poging tot) marktmisbruik denkt te ontdekken, mag hij hier geen melding van maken naar degene die de transactie wil doen. Ook mag de medewerker geen informatie geven aan anderen (zoals collega’s) als dat niet noodzakelijk is.

Openbaarmaking 
Bedrijven moeten koersgevoelige informatie met betrekking tot de koers van aandelen van hun eigen onderneming zo snel mogelijk openbaar maken. Dat moet gratis en aan een zo breed mogelijk publiek (voor iedereen toegankelijk).

Insiderlijsten
Ingewijden (insiders) die beschikken over koersgevoelige informatie hebben geheimhoudingsplicht. De namen van deze ingewijden moeten altijd goed worden vastgelegd op een ‘Insiderslijst’. De MAR bepaalt dat de lijst vijf jaar bewaard moet worden nadat hij is opgesteld of bijgewerkt.

Marktpeilingen
In de MAR is een apart artikel gewijd aan marktpeilingen. Van een marktpeiling is bijvoorbeeld sprake als een uitgevende partij wil nagaan of een potentiële belegger bereid is om voor een bepaalde prijs en onder bepaalde voorwaarden mee te doen met een voorgenomen transactie. Het lastige is dat het geven van deze informatie erg kan lijken op het geven van voorwetenschap. De MAR vereist daarom dat het proces voorafgaand aan en gedurende marktpeilingen goed moet worden gedocumenteerd, bewaard en bijgehouden.

Meldplicht van transacties door leidinggevenden
Op leidinggevenden van uitgevende instellingen, ook wel ‘primaire insiders’ genoemd, rust een extra verantwoordelijkheid om geen voorwetenschap te delen. Ze moeten er zelfs voor zorgen dat er geen vermoeden kan ontstaan over handel met voorwetenschap. Ze moeten hun transacties in financiële instrumenten van hun onderneming openbaar maken zodra de grens van € 5.000 aan transacties wordt bereikt. Dit geldt ook, onder bepaalde voorwaarden, voor gezinsleden of aanverwanten of bedrijven waaraan zij zijn gelieerd.

Overigens krijgen de Europese lidstaten vanaf 3 juli wel de mogelijkheid om het grensbedrag voor melding te verhogen naar maximaal € 20.000 per jaar. Welke EU-landen gebruik gaan maken van de verhogingsmogelijkheid wordt binnenkort gepubliceerd in een lijst op de site van de European Securities and Markets Authority (ESMA). Ook stelt de ESMA diverse sjablonen beschikbaar, zoals voor de STOR-melding.

Meer informatie over de MAR

• In het Jaarboek Compliance van het Nederlands Compliance Instituut staat een artikel met uitgebreide informatie over de MAR
• Bekijk ook de tekst van de MAR

Diverse opleidingen van NIBE-SVV gaan in op de nieuwe EU-verordening over marktmisbruik:

• Financiële Markten
• Certified Compliance Officer (CCO)
• Beleggen
• Inleiding Effectenbedrijf
• Algemene Opleiding Effectenbedrijf
• Derivaten
• Wft Vermogen
• Asset Management
• Branche Leven: Vermogen
• DSI Beleggingsadviseur

In de Wft Triple A-app vindt u eveneens informatie over de nieuwe EU-verordening over marktmisbruik.