Over verzwijging en premierestitutie

Als de klant de mededelingsplicht schendt kan de situatie ontstaan dat de verzekeraar de verzekering met onmiddellijke ingang mag opzeggen zonder tot uitkering verplicht te zijn. En ook geen premie hoeft te restitueren. Toch iets om nog eens over na te denken?

Een maand geleden besteedde RADAR aandacht aan AOV-verzekerden, die geen uitkering kregen omdat zij de mededelingsplicht bij het aangaan van de verzekering niet waren nagekomen (ik spreek gemakshalve over ‘verzwijging’). Bijkomend vervelend was dat de (alle?) verzekeraars ook niet bereid bleken tot premierestitutie. ‘Dubbel gepakt’, zo was de onjuiste suggestie. Hoewel in zo’n uitzending alle nuances plegen te ontbreken, leidt dat tot vragen in de Tweede Kamer en een reactie van minister Asscher. Die reactie komt er op neer dat er geen aanleiding is te veronderstellen dat er structureel iets mis gaat. Wel wordt (en werd al) gekeken of de regeling inzake premierestitutie gewijzigd moet worden.
 
Ooit, tot 2006, leidde verzwijging er toe dat een verzekering vernietigbaar was, geacht werd nooit te hebben bestaan. Dat betekende aan de ene kant dat de verzekerde alle premies terug kreeg (tenzij hij te kwader trouw had gehandeld, maar kwade trouw is lastig aantoonbaar) en aan de andere kant dat hij alle ontvangen uitkeringen moest terugbetalen. Sinds 2006 geldt een genuanceerde, klantvriendelijkere regeling. De mededelingsplicht geldt onverkort, maar de sanctie is niet langer vernietigbaarheid. Alleen als de verzekeraar bij de juiste informatie de verzekering in het geheel niet zou hebben gesloten (en bij fraude) mag de verzekeraar uitkering weigeren en de verzekering met onmiddellijke ingang opzeggen. Maar niet meer met terugwerkende kracht. Het ontbreken van die terugwerkende kracht brengt mee dat tot het moment van opzegging de verzekering heeft bestaan en dus ook dat alle betaalde premies ‘gewoon’ verschuldigd waren.
 
Precies daar, op dat ene punt, is de nieuwe regeling minder klantvriendelijk dan de vroegere regeling. In alle andere gevallen (als de verzekeraar de verzekering wél zou hebben gesloten maar op afwijkende voorwaarden) is de nieuwe regeling veel gunstiger voor de klant. Juist omdat de verzekering dan gewoon blijft bestaan. Met inachtneming van de afwijkende voorwaarden die de verzekeraar zou hebben gesteld als de klant geen verzwijging had gepleegd, dat wel. Zeker bij de AOV is dat véél gunstiger voor de klant.
 
De klant die iets verzwijgt bij het sluiten van de verzekering, brengt zichzelf in een vervelende situatie. Dat mag hij alleen zichzelf verwijten. Toch voel ik er wel wat voor dat de klant zijn premies terugkrijgt als hij min of meer te goeder trouw in de situatie is gekomen dat hij een verzekering heeft, die voor de verzekeraar (bij het ontdekken van de verzwijging) onmiddellijk opzegbaar is zonder een uitkering te hoeven doen. Dat zouden verzekeraars ook zonder wijziging van het verzekeringsrecht kunnen afspreken. Bij AOV-premie is zo’n premierestitutie trouwens wel belastbaar inkomen voor die klant; ook dat nog.