Mobiel op afbetaling blijft vallen onder Wft

De regels voor kredietverlening aan consumenten blijven van toepassing op telecombedrijven die telefoontoestellen ‘gratis bij een abonnement’ of anderszins op afbetaling aanbieden. Dat heeft minister Dijsselbloem aan de Tweede Kamer laten weten. Dit betekent dat telecombedrijven die telefoonabonnementen met gratis toestel willen blijven verkopen – en dus een krediet aanbieden – een Wft-vergunning moeten hebben, en aan alle regels moeten gaan voldoen die gelden voor consumptieve kredietverlening.

Uitspraak Hoge Raad

Als telecomaanbieder is het gebruikelijk een gratis toestel bij een abonnement beschikbaar te stellen. De Hoge Raad heeft in zijn uitspraak op 13 juni 2014 bepaald dat een telefoonabonnement met een gratis toestel moet worden beschouwd als een kredietovereenkomst. Hoewel de term ‘gratis’ anders doet vermoeden, betaalt de consument wel degelijk voor het toestel. Dit is verrekend in de prijs die de consument per maand betaalt. Het verstrekken van een gratis toestel is volgens de Raad dus eigenlijk een koop op afbetaling. En als zodanig vallen telefoonkredieten onder de Wet op het financieel toezicht (Wft) en gelden de strenge regels voor consumptief krediet. 

Gevolgen uitspraak

In zijn uitspraak van 12 februari 2016 geeft de Hoge Raad daar verdere invulling aan. Zo is een all-in prijs niet toegestaan voor de telefoon, het abonnement en eventuele niet-variabele belkosten. De koopprijs van de telefoon moet apart zijn gespecificeerd. De consument moet immers voorafgaande aan de overeenkomst voldoende informatie hebben, die hem in staat stelt om een weloverwogen beslissing te nemen om hem zo te beschermen tegen overkreditering. De consument moet daarom weten welk deel van zijn maandbedrag betrekking heeft op de aanschaf van de nieuwe telefoon. Is dat niet het geval, dan heeft de consument het recht de overeenkomst te laten ontbinden. Overigens dient hij dan wel het toestel terug te geven aan de telecomaanbieder. 

Gedoogsituatie

Ondanks de uitspraak van de Hoge Raad is er al enige tijd sprake van een ‘gedoogsituatie’. De minister wilde telecomaanbieders de gelegenheid bieden om met een regeling (gedragscode) te komen, die het mogelijk zou maken zonder Wft-vergunning te werken. Dat is niet gelukt. Aan de gedoogsituatie moet wat de minister betreft nu een einde komen. Uit onderzoek blijkt dat mobiele abonnementen met dure toestellen een belangrijke oorzaak zijn van probleemschulden. Onder jongeren is het zelfs de voornaamste oorzaak: niet alleen kopen zij te dure abonnementen, zij verlengen die ook steeds. Onder de strenge kredietregels van de Wft zijn mensen beter beschermd tegen overkreditering en wanbetaling. 

Gevolgen voor consumenten

Voor consumenten betekent dit dat zij beter beschermd worden tegen overkreditering als ze een telefoon met abonnement op afbetaling kopen. Bij klachten kunnen ze terecht bij het Klachteninstituut Financiële Dienstverleners (Kifid). Het kopen van een telefoon op afbetaling (een abonnement met ‘gratis’ telefoon) blijft nog steeds mogelijk. 

Meer informatie

• Lees de Kamerbrief overleg met telecomsector over gedragscode
• Lees de brief van minister Dijsselbloem waarin hij de Tweede Kamer informeert over het overleg met de telecomsector over een gedragscode
• Bekijk het Kamerstuk: Kamerbrief | 13-04-2016

Ook in enkele opleidingen van NIBE-SVV komt consumptief krediet aan de orde:

• Wft Consumptief krediet
• Wft Basis

Daarnaast besteedt Triple A uitgebreid aandacht aan dit onderwerp.